ผญาอีสานบ้านเฮา
ผญาอีสานบ้านเฮา
บทผญาอีสานที่นำมาเสนอเป็นผญาที่ใช้โฆษก(พิธีกร)มักใช้พูดประกอบการแสดงในวงโปงลางของแต่ละวง…ครับ..ลองนำไปเว้าเบิ่งเด้อพี่น้องเอ๊ย..
..ผญาอีสาน..
³พี่น้องเอ๊ย วงดนตรีอีสานฮำไฮมาฮอดแล้ว มาเอาแนวมันไปไว้ มาเอาในมันไปหว่าน น้อ มาเอาความม่วนซื่น สำราญเฮา เข้าไปไว่ สู่ผู่สู่คนเด้อ พี่น้องเอ้ย …
³พี่น้องเอ้ย สิบปีล้ำ ซาวน้อปีล้ำ บ่อเห็นกวงมายามมั่ง ข้าวขึ้นเล้า…จั่งเห็นเจ้าเทื่อเดียวน้อ ³ไผ๋ว่าเมืองอีสานเศร้า ให้จูงแขนเพิ่นมาเบิง สั่นแหล่ว เสียงพิณเสียงแคน เสียงโปงลาง เสียงโหวด ยังจ้าว ๆ มันสิเศร้า บ่อนจั่งได๋ น้อ..พี่น้องเอ้ย
³พี่น้องเอ้ย .เสียงพิณยังห่าว เสียงแคนหย่าว..ดังตุ้มเติ่น อีสานฮำไฮ….จั่งได้เอิ้น ให้พื่น้อง….มาโฮมตุ้ม เอาซอยซู…..สั่นแหล่ว..พี่น้องเอ้ย.
³พี่น้องเอ๊ย นี่หล่ะเพิ่ว่า อมเต้าเป่านับนิ้วคือแคน เสียงเสนาะยิ่งออร์แกนเป่าเซิ้ง ฟ้อนงามยามลำแพนคลอแอ่ว เสียงแจ้ว ๆ สิ่งนี้คือแคน..
³พี่น้องเอ๊ย คันเฮาทำดีแล้ว เขาสิซังกะตามซ่าง คันเฮาเฮ็ดแม่นแล้ว สิ หยันหย่อกะซางเขา เขาสิพากันท้วง ทั้งเมืองกะบ่เงี่ยง เขาสิติทังค่าย ขายหน้า… กะบ่อาย.. สั่นแหล่ว.. พี่น้องเอ้ย..
³พี่น้องเอ๊ย เฮามาซ่อยกันส่าง เมืองอีสานให้เขียวซุ่ม ฝนสิตก ข้าวสิตุ้ม ปลาสิเต้นยาดโต่งไซ สั่นแล้วพี่น้องเอ๊ย
³พี่น้องเอ้ย.. คันแม่นได้ขี่ช้าง กั้งฮ่มเป็นพญา อย่าสิลืมชาวนา…ผู้ขี่ควายคอนกล้า คันได้เป็นนายหน้าอย่าทำโตให้มาดใหญ่.. คันได้กินแกงไก่ต้ม อย่าลืมขั่วในหมากขาม สั่นแล้ว…พี่น้องเอ้ย
³พี่น้องเอ้ย..ให้เจ้าอดสาแง่นกินข่าตางขิง เด้อ โอ้ด..สาแง่น กินลิงตางกะต่าย…อดสาฟังซุมผู้ฮ่าย เล่นดนตรี..บาดซามพ้อผู้เพิ่นดี…สั่นแหล่ว…พี่น้องเอ้ย…
³พี่น้องเอ๊ย..เพิ่นยังว่า.. อย่าสิไลลืมถิ่น พงษ์พันธุ์พี่น้องเก่า อย่าไปลักโคตรเซื้อ……ย้องว่าผู้อื่นดีสั่นแหล่ว ..พี่น้องเอ้ย..
³พี่น้องเอ้ย..เบิดเวลาแล้ว.ยืนค่ำแอวปานเลขสี่เหลียวงวกพู้น งวกพี้..มองหาหม่อง ป่องสิไป..
³พีน้องเอ๊ย บ่อยากพลัดพรากเว้นเวรแห่งจ่องจำไป บ่อยากไกลสายคอบาดแม่เวรหากพาเว้น อยากเห็นโตแม่เวรเด้เป็นโตจั่งได๋แน่ คันเป็นโตจั่งหอยคันเป็นฮอยจั่งม้า สินำฆ่าบ่ให้ยังแท้แล้ว พี่น้องเอ้ย
³เพิ่นว่า..ให้สามัคคีกันไว้ คือข้าวเหนียวนึ่งใหม่.เด้อ .อย่าได้เพแตกม้าง คือน้ำถืกข้าวเหนียว
สามัคคีกันไว้ คือฝนแสนห่า ตกลงมาจากฟ้าไหลโฮมโห่งอยู่หนอง สั่นแหล่ว..พี่น้องเอ้ย.
³พี่น้องเอย เพิ่นว่าเมืองอีสานนี่ดินดำน้ำซุ่ม
ปลากุ่มบ้อนคือแข้แกว่งหาง
ปลานางบ้อนคือขางฟ้าลั่น
จั๊กจั่นฮ้องคือฆ้องลั่นยาม
คนมีศีล ดินมีน้ำ บ่ห่อนขาดเขินบก
ฝูงหมู่สกุณานก บินซวนซมปลายไม้
ไทเมืองไกล เมืองใกล้ ไปมาได้จอดแว
มรดกดนตรีเก่าแก่ ให้พากันสืบไว้อย่าไลถิ่มให้ปล่าวแปน
³เผิ่นว่าเซื้อชาติแฮ้งอย่าเหม็นสาบกุยกัน
เกิดเป็นคนอีสานให้อักแพงกันไว้
ไผเฮ็ดดีให้ซอยยู้ซอยซู อย่าย่านลืน
ไผเฮ็ดผิดให้ซอยเว้าไขแก้ดอกซอยกัน พี่น้องเอ้ย
³คันเจ้าได้ขี่ซ้างอย่าลืมหมุ่หมูหมา
ห่าขโมยมาลักสิเห่าหอนให้มันย่าน
ลางเทื่อกวางฟานเต้น นำดงสิได้ไล่
ลางเทื่อได้ต่อนซี้นยังสิได้อ่าวคุณได๋ (แม่นบ่)
คิดคักๆ เด้อพี่น้องกินโป่มมันพาเปลือง
กินของแพงเงินเฮาเหมิดค่อยออมเอาเด้อป้า
เก็บเอาผักขี้เหล็กต้มแกงกินกะแซบอยู่
เอาหมาน้อยยองใส่น้ำปรุงแล้วจั่งว่านัวตั๊ว
³คั้นบ่ออกจากบ้านกะเห็นด่านแดนไกล
คั้นบ่ไปฮ่ำเฮียนกะบ่มีความฮู้
คั้นแม่นมีความฮู้เต็มพุ่งเพียงปาก
สอนตัวเองบ่ได้ไฝ่ชิย่องวาดี
³ครั้นเจ้าได้ขี่ช้าง อย่าลืมหมู่หมูหมา
ห่าขโมยมาเฮือน สิเห่าหอนให้มันย้าน
บัดห่ากวางฟานเต้น ตามทางสิได้ไล่
บัดห่าได้ต่อนซิ้น ยังสิได้อ่าวคุณ”
“ฮู้ว่าบุญโตหน่อย สมภารโตมันต่ำ
ตัวกะต่ำเตี้ย หลบลี้อยู่เดียว”
“เฮาเป็นศิษย์ควรฮู้ บูชาครูผู้สอนสั่ง
เฮ็ดตามคำบอกไว้ ศิษย์สิได้ฮุ้งเฮือง”
“เฮาผู้น้อย ให้ค่อยเพียรถาม
คนสิงาม หย้อนความอ่อนน้อม
คิดอ้อมป้อม บ่มีไผชม”
³ การศึษาของอ้าย กะจบเพียงปอสี่
โตกะดำขี่หลี่ บ่สมเจ้าผู้มั่งมี ดอกตี้
“ครั้นบ่ ออกจากบ้าน บ่เห็นด่านแดนไกล
ครั้นบ่ไปฮำเฮียน กะบ่มีความฮู้”
ยามยังน้อย ให้เจ้าหมั่นเฮียนคุณ
บุญเฮามี สิยศสูงเทียบฟ้า
ไปทางหน้า หาเงินได้ล้านหมื่น
ไผผู้ความฮู้ตื้น เงินเบี้ยบ่แก่นถง
ครั้นแม่นมีความฮู้ พาโลเฮ็ดบ่แม่น
ความฮู้ท่อแผ่นฟ้า เป็นบ้าท่อแผ่นดิน
คือดั่งลิงเห็นแก้ว มณีนิลใสส่อง
บาดได้มาแท้แท้ ดมเล่นดั่งเม็ดดิน”…ฯลฯ
- – - – -
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น